A city without traffic is a ghost town (Robert Moses 1960)
Kaduk…Kadukaduk…kadukaduk…kadukaduk…
Het ritmische geluid van de E17 is de vertrouwde achtergrond voor het dagelijkse leven in de woonwijken van Ledeberg en Gentbrugge.
Grote geluidsschermen en een snelheidsbeperking proberen de schade te beperken maar het geruis valt er niet mee weg te denken. Het viaduct is op en barst letterlijk uit haar voegen.
Een brok beton die in 2018 een lijnbus doorboort is de spreekwoordelijke druppel en doet de Gentse Bouwmeester in zijn pen kruipen. Hij zet de ‘brokkelbrug’ bovenaan op de politieke agenda.
In haar manifest ‘The death and life of great American cities’ neemt Jane Jacobs het op tegen de machtige Robert Moses en de modernistische town planners die met megalomane plannen Amerikaanse steden wilden doorsnijden met grote parkways.
Met de slogan ‘A city without traffic is a ghost town’ rechtvaardigden Moses en zijn volgers infrastructuurwerken als een viervaksautostrade tot in het hart van het stadscentrum.
Hiervoor moesten hele historische stadsdelen wijken die ze bestempelden als rommelige broeihaarden van criminaliteit. Jacobs pleitte voor behoudt van dit waardevolle stedenbouwkundig weefsel en hekelde de simplistische tabula rasa visie van de modernisten. Met haar literair manifest wakkerde ze het burgerprotest aan en slaagde er zo in om Greenwich van een grote expressway te vrijwaren al was het een druppel op een hete plaat. De auto bleef koning.
Naar Amerikaans voorbeeld werd in 1970 dwars door Gent de E17 aangelegd met de B401 als sluitstuk.
50 jaar later en met het Antwerpse trauma van de Lange Wapper vers in het achterhoofd heeft Gent een overlegtraject opgestart. ‘Via’ gaat uitgebreid in debat met alle stakeholders en buurtactiegroepen in de hoop tot een gedragen oplossing te komen.
8 voorstellen heeft het onderzoek opgeleverd om het ‘Complexe’ probleem het hoofd te bieden. Al deze voorbeelden zijn afgetoetst op hun leefbaarheid en impact op de buurt en keurig voorzien van een kostenplaatje. De actiegroepen betreurden deze zogezegd objectieve cijfers, aangezien de politiek hiermee een ‘objectieve’ financiële afweging zou kunnen maken. De ruimtelijke en ecologische potenties van elk scenario zijn namelijk niet meegenomen in deze studie.
In deze editie van Primary Structure gaan we op zoek naar de architecturale en ecologische potenties van deze 8 voorstellen. We bekijken de brug als een gebouw, een artefact, een primaire structuur die ondertussen deel uitmaakt van de geschiedenis van Gent. De verschillende scenarios geven verschillende invalshoeken hoe om te gaan met deze constructie.
De 21e eeuw is helaas minder zwart wit dan de jaren 60. Het is minder duidelijk wie in dit verhaal de ‘bad guy’ is. Gezien de gigantische uitdagingen die op ons af komen zullen de hedendaagse Jane én Robert het wel moeten bijleggen om samen tot een krachtige oplossing komen die die zowel op lokale als globale schaal steek houdt.